Turistlerin akın ettiği duvar

İngiltere’nin kuzeyinde 118 kilometrelik bir çizgi çizen Hadrian Duvarı, Roma İmparatorluğu’nun en kuzeydeki sınır hattı olarak 300 yıl boyunca görev yaptı. M.S. 122 yılında İmparator Hadrian’ın Britanya ziyareti sonrası inşasına başlanan bu devasa yapı, güney Britanya’yı ele geçiremeyen kuzey halklarıyla sınır çizmek amacı taşıyordu.

Duvarın doğu kısmı taşla, batı kısmı ise daha hızlı inşa edilebilmesi amacıyla çim bloklarıyla örüldü. Kuzeyinde V biçimli hendek, güneyinde ise “vallum” adı verilen bir savunma hattı daha bulunuyordu. Her milde bir “milecastle” (küçük kale) yer alırken, iki milecastle arasında da gözlem kuleleri vardı. Büyük kaleler ise her 11 kilometrede bir konuşlandırılmıştı.

‘BAŞKA BİR DÜNYADAN GELEN BİR ZİYARET GİBİ’

İngiltere’deki taş yapıların neredeyse hiç bulunmadığı bu dönemde Hadrian Duvarı’nın bölge halkı üzerinde hayret uyandırıcı bir etki yarattığı belirtiliyor. Cardiff Üniversitesi’nden Profesör Miranda Aldhouse-Green, bu yapının “başka bir dünyadan gelen bir ziyaret gibi” görüldüğünü ifade ediyor.

Kadınların duvardaki yaşamı da yapılan kazılarla gün yüzüne çıkıyor. Vindolanda kalesinde bulunan yazılı tabletler, subay eşlerinin yazışmalarını ortaya koyarken, alt rütbeli askerlerin yasak olmasına rağmen evlilik yapıp aile kurduğu da belgeleniyor. Bu durum, kalelerin yalnızca askerlerle sınırlı olmadığını, sivillerin ve çocukların da yerleşik bir yaşam sürdüğünü kanıtlıyor.

Aynı kalede bulunan 7 bin den fazla deri eşya arasında her yaşa uygun ayakkabılar, çanta ve eyerler yer alıyor. Bu da günlük yaşamın zenginliğini gözler önüne seriyor. Hatta oyuncak kılıçlar çocukların varlığına, taşınan tahtakuruları ise Roma lejyonlarıyla birlikte yayılan günlük sorunlara işaret ediyor.

ZAMANLA DEĞİŞİKLİKLERE UĞRADI

Duvar, zamanla değişikliklere uğradı. Hadrian’ın ölümünden sonra Antoninus Pius, İskoçya içlerine kadar ilerleyip Antoninus Duvarı’nı inşa ettirdi. Ancak bu genişleme başarısızlıkla sonuçlandı ve Hadrian Duvarı tekrar aktif hale getirildi. Duvarın bazı bölümleri taşla yeniden inşa edilirken, savunma yapılarının daraltıldığı ve bazı kapıların kapatıldığı gözlemlendi.

Roma’nın Britanya’daki hâkimiyeti sona erdikten sonra duvar önemini yitirdi. Taşları İngiltere’deki Orta Çağ kalelerinin yapımında kullanıldı. Duvar boyunca fotoğrafçılığın simgesi hâline gelen “Sycamore Gap”teki tarihi çınar ağacı ise 2023’te yasa dışı olarak kesildi. Sorumlular, duvara ve ağaca zarar vermekten yargılandı.